قیام ملی ۳۰تیر ۱۳۳۱
روز تجلی اراده خلق
روز پیروزی بر ننگ تسلیم در برابر شاه و شیخ
که حذف مصدق و خاموشی نهضت ملی را می خواستند
۲ بهمن ۱۳۳۱- پیام دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر خطاب به ملت ایران:
ملت ایران که در نتیجه تسلط بیگانگان یک قرن و نیم در آتش نفاق و فقر و جهل می‌سوخت یا باید چندی دیگر این ذلت و ادبار را تحمل کند و بتدریج تمام خصوصیات ملی و اجتماعی و نژادی و مفاخر سی، چهل قرن تاریخ سربلند خود را از دست بدهد و بنده وار تسلیم آخرین ضربات اجنبی و عوامل او بشود یا این‌که از افتخارات دینی و ملی خود استعانت جسته صفحه تقدیر شوم را عوض کند و راه جهاد و مبارزه افتخار آمیزی را انتخاب نماید. ملت شرافتمند و قهرمان ایران طریق دوم را برگزید و مردم ایران به‌خوبی درک کرده‌اند که این جهاد عظیم ملی بر سر هست و نیست و مرگ و بقای یک مملکت شروع شده و با وحدت و اتفاق و فداکاری به این مرحله از پیروزی رسیده است.
قیامهای بزرگ ملت ایران از ۳۰ تیر۱۳۳۱ تا۳۰خرداد ۱۳۶۰
بقول مصدق «بوته امتحانی شد
که ملت ایران را در خود گداخت
و زر خالص او را از عیار فساد و تباهی جدا کرد
مریم رجوی ـ ۳۰تیر۱۴۰۱
با گرامیداشت سالگرد قیام بزرگ مردم ایران در ۳۰ تیر ۱۳۳۱، درود می‌فرستیم به روح پرفتوح دکتر محمد مصدق پیشوای نهضت ملی و ضداستعماری مردم ایران.
پیام غرور آفرین مصدق بزرگ در هفدهمین جلسه دادگاه نظامی خطاب به شاه و مزدوران او امروز پرقدرت‌تر و حقیقی‌تر از همیشه در گوش زمان جاریست که گفت:
«مسلک من، مسلک حضرت سید الشهدا است.
یعنی آنجایی که حق در کار باشد، با هر قوه‌ای مخالفت می‌کنم؛
از همه چیزم می‌گذرم. نه زن دارم، نه پسر دارم، نه دختر دارم؛
هیچ چیز ندارم مگر وطنم را در جلو چشمم دارم».
همان قطعه‌ای که بارها به زیبایی مسعود تکرار کرده برای همه نسلها، و مجاهدین هم از او آموخته‌اند
«از بانگ راستین تو، ای مرد، ای دلیر
آفاق شرق تا همه اعصار پر صداست».
و باز هم‌چنانکه دکتر مصدق در اولین سالگرد آن قیام بزرگ گفت:
«روز سی‌ام تیر در تاریخ مبارزات ممتد ملت ایران فراموش نشدنی است. زیرا در این روز، تمام افراد ملت از هر طبقه و مقام، یک دل و یک زبان قیام به اقدام کردند و تا به مقصود نرسیدند از پا ننشستند».
درود می‌فرستیم به شهیدان قیام ملی ۳۰تیر و همراه با مصدق بزرگ «مراتب تکریم و احترام قلبی خود را به روح پاک این سربازان مجاهد راه حریت و آزادی تقدیم می‌کنیم.
راستی که مسیر آزادی و استقلال جز با بهای گران خون بهترین فرزندان خلق و رنج پیشتازان این مسیر، میسر نیست.
به همین دلیل قیامهای بزرگ ملت ایران از ۳۰ تیر۱۳۳۱ تا۳۰خرداد ۱۳۶۰ به‌قول مصدق «بوته امتحانی شد که ملت ایران را در خود گداخت و زر خالص او را از عیار فساد و تباهی جدا کرد».
مصدق دولتمردی بود که با اجرای اندیشه ملی شدن صنعت نفت ایران از او به‌عنوان راهگشای نهضتهای ضداستعماری در خاورمیانه و مشرق زمین یاد می‌شود.
رهبری سازش ناپذیر و پیروزی مصدق در شورای امنیت و
دادگاه لاهه در دفاع از حقوقِ ملت ایران برخلاف منویات شاه و استعمارگران، اثبات این واقعیت است که برقراری یک دولت دموکراتیک در ایران متکی به‌آراء مردم، مدافع منافع اصیل ملی و عاری از فساد و استبداد، امری ممکن است.
اگر در آن روز دیکتاتوری شاه مانع از دوام و قوام دولت ملی دکتر مصدق نمی‌شد.
اگر با کودتای ننگین ۲۸ مرداد به نابودی هر گونه آزادیخواهی و ملی‌گرایی کمر نمی‌بست.
اگر به زندانی کردن و اعدام یاران مصدق به‌ویژه «شهید راه وطن» دکتر فاطمی، اقدام نمی‌کرد، بدون شک چهرهٔ امروز ایران متفاوت بود.
بعد از آن هم در ادامهٔ استبداد سلطنتی، با دستگیری و اعدام رهبران مجاهدین خلق و فداییها، راه را برای خمینی و دارودستهٔ تبهکارش باز و هموار کرد.
و چنانکه مسعود گفته است: «مصدق یک فرد نبود، یک راه بود.
حملاتی هم که از هر سو به او می‌شد متوجه راه و مرامش بود؛
راه استقلال و آزادی و مرام سازش‌ناپذیری در برابر استعمار خارجی
و دیکتاتوری و ارتجاع داخلی.
با آخرین پیام دکتر مصدق در آذر ماه ۱۳۳۷ از احمدآباد گرامی می‌داریم نام و یاد او را که به ملت رشید و عزیز ایران گفت که: در راه پرافتخاری که قدم برداشته‌اند
از هیچ حادثه‌یی نهراسند و نهضت مقدس خود را ادامه دهند.
و براستی که در مبارزات خطیر این چند دهه، مسعود و مجاهدین خلق، نام و راه مصدق را به اوج رساندند و بر صفحه مبارزات مردم ایران ماندگار کردند.
و در اینجا به مصدق بزرگ می‌گوییم: ما به رسالت و تعهد شکوهمندی که در تاریخ معاصر بر دوش ما گذاشته شده آری گفته‌ایم.
و پرچم آزادی را بر قله دماوند به اهتزار در میاوریم.
و در آن‌روز نام تو ای مصدق بزرگ
«نام بزرگ تو، در برگ برگ یاد درختان این دیار
در قصه‌ها و زمزمه‌ها و سرودها
در هر کجا و هر جا، تا جاودان به گیتی خواهد ماند».
سلام بر مصدق - سلام بر شهیدان قیام ملی ۳۰ تیر
۳۰ تیر
به روایت اسناد
نگاهی به برخی اسناد منتشر شده‌ٰ وزارت‌خارجه آمریکا
که از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده‌اند
در رابطه با وقایع قیام ملی ۳۰ تیر
برگرفته از مجموعه
«روابط خارجی ایالات متحده ۱۹۵۴ – ۱۹۵۲
ایران ۱۹۵۴ – ۱۹۵۱
چاپ دوم»
گزارش تنظیم‌شده از طرف اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)
۸ فروردین ۱۳۳۱
شاه هم‌چنان معتقد است
مصدق پیش از آن‌که از مقامش بیرون رانده شود
باید بی‌اعتبار شود
شاه معتقد است
شرایط به‌زودی به او اجازه خواهد داد دولت را تغییر دهد
تلگراف سفارت آمریکا در ایران به واشنگتن
سؤال علا وزیر دربار از سفیر هندرسون
آیا شاه باید ساقط کردن مصدق را
بعد از دفاعیاتش در دادگاه لاهه
و قبل از بازگشت به ایران صورت دهد؟
در این صورت ممکن است گفته شود شاه
جرأت نداشت مصدق را وقتی در خاک ایران بود برکنار بکند
دیدار شاه با سفیر هندرسون
شاه گفت
اگر دادگاه لاهه خود را فاقد صلاحیت اعلام کند
مصدق دوباره تبدیل به یک قهرمان می‌شود
و تبدیل به خصم هولناک نه فقط برای دولت
بلکه برای تاج و تخت خواهد شد
تلگراف سفارت آمریکا در روز ۳۰ تیر
تظاهرات مردمی در تهران و چند شهر مشخص دیگر
رنگ و بوی انقلابی به خود گرفته‌اند
علا (وزیر دربار) گفت همه ما
قدرت مصدق را دست کم گرفته بودیم
مصدق محبوبیت مردمی عظیمی دارد
سند شماره ۶۷. یادداشت آماده شده در اداره برآوردهای ملی – آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا ۲۸مارس ۱۹۵۲ (۸ فروردین ۱۳۳۱- ۳ ماه قبل از قیام ۳۰ تیر)
شاه هم‌چنان معتقد است مصدق پیش از آن‌که از مقامش بیرون رانده شود باید بی‌اعتبار شود. همزمان شاه اطمینان بسیار بیشتری نسبت به توانمندیش برای اقدام قاطع «در لحظه مناسب» از خود نشان داد. ظاهراً شاه معتقد است محبوبیت مصدق به‌طور واقعی در حال افول است و شرایط به‌زودی به شاه اجازه خواهد داد دولت را تغییر دهد. به‌هرحال آشکار است در صورتی که اکثریت نمایندگان در مجلس جدید که روز ۱۰ آوریل (۲۱ فروردین) افتتاح می‌شود جنبش مؤثری در مخالفت با مصدق شکل ندهند؛ غیرمحتمل است شاه بتواند علیه مصدق دست به اقدام بزند.
به نظر می‌رسد اکنون شانس یکسانی بین سقوط مصدق از قدرت در طول دو ماه آینده و یا جایگزینی او با یک نخست‌وزیر غیرملی وجود دارد.
تحولات اخیر حاکی از آن است که مطمئناً اگر قرار باشد در دو ماه آینده تغییری در دولت رخ دهد شاه نقش اساسی در آن ایفا خواهد کرد.
سند شماره ۶۸. تلگراف سفارت آمریکا در فرانسه به وزارت‌خارجه - ۲۸ مارس ۱۹۵۲ (۸ فروردین ۱۳۳۱)
مقامات سفارت در پاریس با قوام دیدار کردند.
قوام بر نگرش پرو آمریکایی خود و بر تلاشهایش برای به کارگیری تکنسینهای آمریکایی جهت کمک به کشورش در صورت نخست‌وزیر شدن تأکید کرد (او). درباره وخامت وضعیت سیاسی و اقتصادی در ایران و افزایش تهدید کمونیسم توضیح داد و این‌که تنها راه برای مقابله با این شرارتها وجود یک مرد قدرتمند در رأس دولت است.
قوام تأکید کرد او آماده است با یا بدون کمک خارجی دست به اصلاحات اقتصادی و اجتماعی بزند (و) مشکل نفت با انگلستان را حل کند.
برداشت ما این است که قوام تلاش می‌کند اطمینان حاصل کند در صورتی که به تشکیل دولت فراخوانده شود آیا از پشتیبانی واشنگتن برخوردار خواهد بود. ما سپاسگزار خواهیم بود چنان‌چه واشنگتن بعد از مشورت با سفیر در تهران هر نکته‌یی را که مایل باشد به قوام منتقل کنیم به ما برساند.
سند شماره ۶۹. تلگراف سفارت آمریکا در ایران به وزارت‌خارجه - ۳۱ مارس ۱۹۵۲ (۱۱ فروردین ۱۳۳۱)
در طی ۶ ماه گذشته در موارد متعددی دوستان قوام به سفیر مراجعه کرده‌اند. با این هدف که تلاش کنند از سفیر اطمینان خاطر بگیرند دولت آمریکا برای تشکیل دولتی به ریاست قوام گامهای متعددی را برخواهد داشت. یا حداقل اگر چنین دولتی تشکیل شود آمریکا با دیده طرفداری به آن نگاه خواهد کرد. برخی از این فرستادگان، من (هندرسون سفیر آمریکا در ایران) را تشویق کردند شاه را تحت فشار قرار دهم تا از طریق مجلس یا سنا جابه‌جایی مصدق با قوام را صورت دهد. بقیه فقط به‌دنبال کسب اطمینان بودند که چنان‌چه قوام نخست‌وزیر بشود آمریکا به دولت او با دیده دوستی نگاه خواهد کرد و حاضر است کمکی مالی و اقتصادی کلانی به دولت او بدهد.
سفیر به‌طور یکپارچه به مراجعات دوستان قوام بر اساس سیاست عدم دخالت آمریکا در امور داخلی ایران پاسخ می‌دهد اما اگر قوام به قدرت برسد دولت آمریکا امیدوار خواهد بود روابط دوستانه‌یی با دولت او داشته باشد. دولت آمریکا روابط مسرت بخشی را که در دوران نخست‌وزیری قوام با ایران داشته است را به‌خاطر می‌آورد و امیدوار است چنان‌چه قوام دوباره به قدرت برسد روابط مشابهی وجود داشته باشد.
هندرسون (سفیر آمریکا در ایران)
سند شماره ۷۵. تلگراف سفارت آمریکا در ایران به وزارت‌خارجه - ۲۴ مه ۱۹۵۲ (۳ خرداد ۱۳۳۱)
دیروز علا وزیر دربار تقاضا کرد من را ببنید. او به من گفت می‌خواهد به‌طور کاملاً محرمانه در مورد مشکلی که شاه با آن روبه‌رو است صحبت کند.
سؤال این بود که شاه باید چه اقدامی در چه زمانی انجام دهد. آیا شاه باید قبل از ۲۷ ماه مه (۶ خرداد) که تاریخ احتمالی خروج مصدق به مقصد لاهه است؛ گامی در راستای برکناری مصدق بردارد؟ اگر شاه این کار را بکند و دادگاه بین‌المللی هم علیه ایران رأی دهد؛ شاه و دولت جدید مقصر آن معرفی خواهند شد. آیا شاه باید ساقط کردن مصدق را بعد از دفاعیاتش در دادگاه لاهه و قبل از بازگشت به ایران صورت دهد؟ چنین اقدامی ممکن است بزدلانه جلوه کند و ممکن است گفته شود شاه جرأت نداشت مصدق را وقتی در خاک ایران بود برکنار بکند.
هندرسون (سفیر آمریکا در ایران)
سند شماره ۷۸. تلگراف سفارت آمریکا در ایران به وزارت‌خارجه - ۱۲ ژوئن ۱۹۵۲ (۲۲ خرداد ۱۳۳۱)
(در ضیافت شام در سفارت ترکیه با قوام ملاقات کردم و شاهد روابط او با سیاستمداران برجسته ایران چون علا و حکیمی بودم)
از علا پرسیدم آیا شاه روی طرح تغییر دولت کار کرده است. علا گفت یک طرح احتمالی این است:
الف: انتخاب یک جانشین توسط شاه/ ب: فهرست اعضای کابینه که توسط فرد انتخاب شده تهیه می‌شود به تأیید شاه می‌رسد / ج: رضایت اکثریت اعضای این لیست برای قبول مقام در کابینه جلب می‌شود/ د: تشکیل یک گروه یکپارچه از نمایندگان مورد اطمینان در مجلس و سنا که آماده اقدام سریع باشند/ هـ: هنگامی که در اولین جلسه پارلمانی مجلس جدید، مصدق مطابق سنت پارلمان استعفای خودش را به مجلس تقدیم می‌کند شاه استعفای او را می‌پذیرد/ سپس گروههای مورد نظر در مجلس و سنا تلاش می‌کنند دولت جدید را به تأیید مجلس برسانند. من از علا پرسیدم آیا فکر می‌کند تمام این روند می‌تواند محرمانه انجام شود.
علا افزود چنان‌چه مصدق استعفای خودش را به مجلس تقدیم نکرد سنا و مجلس او را مورد سؤال قرار خواهند داد که قصد انجام چه کاری در رابطه با وضعیت اقتصادی ایران دارد و اگر پاسخ او رضایت‌بخش نبود، که احتمالاً چنین خواهد بود رأی عدم اعتماد به دولت او داده خواهد شد.
هندرسون (سفیر آمریکا در ایران)
سند شماره ۷۹. تلگراف سفارت آمریکا در ایران به وزارت‌خارجه - ۱۳ ژوئن ۱۹۵۲ (۲۳ خرداد ۱۳۳۱)
وقتی من (هندرسون) روز ۱۲ ژوئن (۲۲ خرداد) برای دیدار با شاه وارد کاخ شدم دیدم علا منتظر من است.
شاه گفت گزارشات زیادی دریافت می‌کند مبنی بر این‌که رسانه‌ها و بسیاری از آمریکائیها، از جمله برخی از شرکتهای نفتی آمریکا در حال حمایت از مصدق هستند. او هم‌چنین شنیده است شهروندان مختلف آمریکا در گفتگوهای خصوصی گفته‌اند انتخاب بین مصدق و کمونیسم است. از این رو شاه از علا خواسته است در مورد رفتار ما با مصدق اطلاع مشخصی کسب کند.
شاه گفت نمی‌تواند تصور کند او چه اقدامی می‌تواند بکند مادامی که هنور رأی دادگاه (لاهه) صادر نشده است. اگر دادگاه خود را فاقد صلاحیت اعلام کند ممکن است مصدق دوباره تبدیل به یک قهرمان شود. او احتمالاً اعلام خواهد کرد آزادی ایران را به دست آورده است و این‌که ایران اکنون می‌تواند نفت خود را به فروش برساند و در مدت کوتاهی مشکلات اقتصادی برطرف خواهند شد.
(شاه افزود) هم‌چنین مصدق احتمالاً خواهد توانست با قولهای دروغینش برای مدتی مردم را فریب دهد و تا وقتی فریب‌های او آشکار شود بیرون راندن او از قدرت خطرناک خواهد بود. بنابراین تا زمانی که رأی دادگاه اعلام نشود کاری نمی‌توان کرد و اگر رأی به نفع ایران باشد غیرممکن خواهد بود برای مدت قابل توجهی بشود کاری کرد.
من برای شاه وخامت شرایط اقتصادی کشور را توضیح دادم. من گفتم اکنون به نظر می‌رسد دولتمردان متعهد ایرانی به‌خوبی از جدیت بحرانی که ایران با آن روبه‌رو است آگاهند. به نظرم می‌رسد آنها در انجام اقدام تعلل می‌کنند برای این‌که نمی‌دانند شاه می‌خواهد آنها چه کاری انجام دهند. آنها می‌دانند اگر مصدق بماند و ایران هیچ حرکت سازنده‌یی برای حل مشکل نفت نکند کشور حرکت خود را به سمت خرابه شدن ادامه خواهد داد.
شاه گفت این منصفانه نیست دولتمردان ایران او را مقصر بدانند که چرا دست به برکناری مصدق نزده است چرا که در اینصورت مصدق دوباره یک قهرمان ملی خواهد شد. اگر شاه دست به این اقدام بزند مصدق تبدیل به خصم هولناک نه فقط برای دولت بلکه برای تاج و تخت خواهد شد (شاه افزود). در هر صورت ریسک بزرگی را متحمل خواهد شد اگر دست به جابه‌جایی مصدق بزند در حالی که اطمینان کسب نکرده است دولت جدید کمک اقتصادی فوری از جانب آمریکا و انگلستان دریافت خواهد کرد.
او از کجا می‌تواند چنین اطمینانی را کسب کند؟ اگر او نقش مؤثری در برکناری مصدق ایفا کند اما دولت جدید نتواند کمک مالی خارجی دریافت کند نه تنها دولت سقوط خواهد کرد بلکه تاج و تخت به خطر خواهد افتاد و نفوذ عناصر ایرانی که دوست غرب هستند به‌سرعت از بین خواهد رفت.
هندرسون (سفیر آمریکا در ایران)
سند شماره ۸۴. تلگراف سفارت آمریکا در ایران به وزارت‌خارجه - ۱۸ ژوئیه ۱۹۵۲ (۲۷ تیر ۱۳۳۱)
خبر چین من گفت شب گذشته وقتی خبر اعلام حمایت مجلس از قوام اعلام شد با او بوده است. او گفت در عرض ده دقیقه بعد از اعلام حمایت مجلس ژنرال کوپال رئیس شهربانی به دیدار قوام آمد و خوشحالی خودش را از تصمیم مجلس ابراز کرد و گفت او مایل است هر کاری که ممکن است انجام دهد تا اطمینان حاصل شود تغییر دولت منجر به هیچ بی‌نظمی نخواهد شد.
چند دقیقه بعد فرماندار نظامی تهران حضور مشابهی پیدا کرد. هنگامی که این دو افسر هنوز با قوام بودند علا وزیر دربار از جانب شاه تماس گرفت و به قوام اطلاع داد حکم نخست‌وزیری او صادر خواهد شد و در همین زمان قوام باید مسئولیت‌های نخست‌وزیری را برعهده بگیرد. قوام بعد از تلفن رو به افسران کرد و به آنها گفت او انتظار دارد آنها نظم و قانون را در تهران به‌طور کامل حفظ کنند. آنها باید با خویشتنداری عمل کنند اما باید روشن سازند هیچ آشوبی از هیچ نوعی تحمل نخواهد شد. قوام همزمان دستور داد رادیو باید مردم را از نخست‌وزیری او و عزم او برای حفظ قانون و نظم در تهران و در سراسر کشور مطلع کند. بر اساس اظهارت خبرچین من تجمعات مختلفی که توسط گروههای متعدد در تهران طراحی شده بود با شتاب رها شدند. تانکها در قسمتهای مختلف شهر که احتمال بروز مشکل می‌رفت مستقر شدند. رئیس شهربانی و فرماندار نظامی هر دو به قوام اطمینان دادند با پشتیبانی او آنها می‌توانند بدون هیچ مشکلی نظم را در تهران حفظ کنند.
بر اساس گفته‌های خبرچین قوام در ساعت ۹ و ۳۰دقیقه امروز صبح به دیدار شاه رفت و بیش از یک ساعت با او گفتگو کرد. در بازگشت قوام به خبرچین گفت او فکر می‌کند شاه شروع به اعتماد به او کرده است و قصد دارد صادقانه با او کار کند.
هندرسون (سفیر آمریکا در ایران)
سند شماره ۹۲. تلگراف سفارت آمریکا در ایران به وزارت‌خارجه - ۲۱ ژوئیه ۱۹۵۲ (۳۰ تیر ۱۳۳۱)
ساعت ۱۲۳۰ میدلتون (کاردار سفارت انگلستان در تهران) به دیدار من آمد. او به‌تازگی گفتگویی با علا داشته است. علا به او گفته است شاید همه ما قدرت مصدق را دست کم گرفته بودیم. به نظر می‌رسد مصدق محبوبت مردمی عظیمی دارد و احساسات عمومی آشکارا علیه قوام است. بنابراین شاه مجبور شد بررسی کند آیا او باید تقاضای استعفای قوام را بکند و جانشین او را انتخاب کند یا نه. شاه ممکن است حتی دوباره به مصدق رو کند. میدلتون به علا توضیح داد بازگشت مصدق تقریباً به‌طور مطمئنی معنایش حذف شاه در آینده‌یی نه چندان دور است. علا وجود چنین خطری را تأیید کرد.
هندرسون (سفیر آمریکا در ایران)
سند شماره ۹۴. تلگراف سفارت آمریکا در ایران به وزارت‌خارجه - ۲۱ ژوئیه ۱۹۵۲ (۳۰ تیر ۱۳۳۱)
تظاهرات مردمی در تهران و چند شهر مشخص دیگر رنگ و بوی انقلابی به خود گرفته‌اند. جنبش طرفداری از مصدق و علیه خارجی به‌سرعت شکل ضدشاه و هم‌چنین ضد قوام گرفته است در طی روز در تهران گرایش جمعیت برای سردادن شعار علیه شاه رو به افزایش گذاشت. گرایش مشابهی در آبادان دیده شد. این مخالفت فزاینده با شاه در کنار شخصیت شاه و امتناعش از دادن قدرت اجرایی لازم به قوام برای بقا، استعفای قوام و پذیرفتن خواسته‌های جبهه ملی را اجتناب‌ناپذیر کرد.
هندرسون (سفیر آمریکا در ایران).
راه جهاد و مبارزه افتخارآمیز
۲ بهمن ۱۳۳۱-پیام دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر خطاب به ملت ایران
ملت ایران که در نتیجه تسلط بیگانگان یک قرن و نیم در آتش نفاق و فقر و جهل می‌سوخت یا باید چندی دیگر این ذلت و ادبار را تحمل کند و بتدریج تمام خصوصیات ملی، اجتماعی و نژادی و مفاخر سی، چهل قرن تاریخ سربلند خود را از دست بدهد و بنده وار تسلیم آخرین ضربات اجنبی و عوامل او بشود یا این‌که از افتخارات دینی و ملی خود استعانت جسته صفحه تقدیر شوم را عوض کند و راه جهاد و مبارزه افتخار آمیزی را انتخاب نماید. ملت شرافتمند و قهرمان ایران طریق دوم را برگزید و مردم ایران به‌خوبی درک کرده‌اند که این جهاد عظیم ملی بر سر هست و نیست و مرگ و بقای یک مملکت شروع شده و با وحدت و اتفاق و فداکاری به این مرحله از پیروزی رسیده است.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر